همه تغییرات شورای نگهبان؛
از تجربه یزدی تا عضویت خاتمی
بعد از صادق آملی لاریجانی و علیرضا اعرافی حالا سیداحمد خاتمی بعنوان فقیه جدید شورای نگهبان منصوب شده است. این سومین تغییر در بین شش فقیه شورای نگهبان در دوره هفتم (1395 تا 1401) بشمار می رود.
به گزارش رصد کالا به نقل از ایسنا، عصر یک شنبه ۱۱ آبان، به دنبال کناره گیری آیت الله محمد یزدی از عضویت شورای نگهبان به سبب عوارض جسمی و کهولت سن، حضرت آیت الله سیدعلی خامنه ای رهبر انقلاب اسلامی در حکمی، حجت الاسلام والمسلمین سیداحمد خاتمی را به عضویت شورای نگهبان منصوب کردند.
با کناره گیری محمد یزدی به سبب بیماری و کهولت سن، حالا سیداحمد خاتمی بعنوان هفتمین عضو جدید این شورا در دوره هفتم انتخاب شده است.
یزدی؛ از ریاست تا کهولت
آیت الله محمد یزدی ۸۹ ساله اصالتا اصفهانی است. او با تشویق پدر خود که از روحانیون اصفهان بود به حوزه علمیه قم رفت و مدارج علمی را یک به یک طی کرد. یزدی شاگرد امام خمینی، آیت الله بروجردی و علامه طباطبایی بوده و آیت الله محمدعلی گیلانی، محمدتقی مصباح یزدی، سیدعلی اکبر موسوی و شیخ مرتضی تهرانی (انصاری) از دوستان و معاشران وی در قم بوده اند. او قبل از انقلاب به سبب کارهای تبلیغاتی مقابل رژیم شاه بارها مورد تعقیب و شکنجه قرار گرفت.
یزدی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، نماینده دوره های اول و دوم مجلس شورای اسلامی شد و در سال ۱۳۶۸ بجای آیت الله عبدالکریم موسوی اردبیلی بر مسند ریاست قوه قضاییه نشست. او تا سال ۱۳۷۸ این سمت را بر عهده داشت و بعد از آن جای خودرا به آیت الله سیدمحمود هاشمی شاهرودی داد. ریاست دادگاه انقلاب اسلامی قم، ریاست دفتر امام، عضویت در شورای بازبینی قانون اساسی در سال ۱۳۶۸ با حکم امام (ره) و دبیری شورای عالی حوزه های علمیه قم از دیگر مسئولیت های بعد از انقلاب یزدی است.
یزدی در انتخابات دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری در سال ۹۴ نتوانست بوسیله فهرست اصولگرایان وارد مجلس خبرگانی شود که در سال ۹۳ به ریاست دوره چهارم آن رسیده بود اما در انتخابات میان دوره ای این مجلس در سال ۹۸ از حوزه انتخابیه قم و بجای نماینده درگذشته این شهر یعنی محمد مومن، باردیگر به خبرگان راه پیدا کرد.
در صحنه سیاسی ایران، یزدی از سیاستمداران برجسته در جناح راست است که با داشتن سمت دبیرکلی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، همراه آیت الله مهدوی کنی که دبیرکل جامعه روحانیت مبارز بود از پدرخوانده های اصولگرایان به حساب می آمدند. پس از انتخابات سال ۹۲ او کمی از نواصولگرایان مکدر شد و تا حدودی خودرا از صحنه سیاسی کنار کشید و سکوت پیشه کرد. البته در سال ۹۸ جدال لفظی او با صادق آملی لاریجانی موجب ایجاد جنجال هایی در سطوح بالای روحانیت سیاسی شد. یزدی در مرداد ۹۸ در جمع مسئولان بسیج اساتید و نخبه های حوزه علمیه قم خطاب به آملی لاریجانی و با اشاره به نامه منتسب به وی که ادعا شده بود در آن "تهدید کرده به نجف هجرت خواهد کرد"، اظهار داشت: «فلانی می گوید اگر این کار را نکنید نجف می روم! خوب بروید، آیا با رفتن شما قم به هم می خورد؟ شما در قم بودنتان هم خیلی مؤثر نبود، چه رسد که نجف بروید. رئیس دفتری که ۱۰ سال، جای مهمی را اداره کرده، دستگیر می شود، بعد اعتراض می کند که چرا گرفتید!؟ به اسم مدرسه علمیه، کاخ ساختند! آیا ارث پدرت بود؟ از کجا آوردی ساختی؟»
آملی لاریجانی در ۲۷ مرداد ۹۸ در نامه ای سرگشاده پاسخ یزدی را داد و خطاب به وی کهولت سن او را تصریح کرد و با اشاره به "نامربوط بودن سخنان یزدی در جلسات شورای نگهبان"، اشاره کرد: «شما در آن جلسه کذایی شورا، بدون اینکه بدانید مساله چیست، به خیال آنکه هنوز بحث در مساله قبلی است که راجع به آن رای گیری شده و به تصور اینکه بنده پس از رای گیری مجدداً بر حرف خودم اصرار می کنم، مثل همیشه شروع کردید به داد و قال کردن و توهین کردن و همه هاج و واج مانده بودند که شما چه می گویید. آیت الله مدرسی و آقای دکتر کدخدایی به شما تذکر دادند که آقا آن مساله گذشته است و فعلاً بحث بر سر چیز دیگری است. این را هم ظاهراً متوجه نشدید و به توهین کردن های خودتان ادامه دادید و خطاب به آقای جنتی گفتید که رئیس باید جلسه را اداره کند و بخشنامه جلسات رعایت شود. جناب یزدی، بنده که طبق نوبت و در مساله جدید بحث می کردم. شما در چه عوالمی بودید؟!»
البته در ۱۳ شهریور ۹۸ آملی لاریجانی در پاسخ به نامه تعدادی از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام که "بر لزوم حفظ وحدت و همدلی مسئولان و نخبگان کشور حول محور ولایت و امامت رهبری معظم انقلاب تاکید کردند"، بابت نوشتن نامه به آیت الله یزدی پوزش خواست اما سخنان سخنان قبلی او درباره یزدی موجب ایجاد مباحثی درباره کهولت سن و بیماری یزدی و ضرورت حضور نیروهای جوان تر بجای وی در بعضی نهادهایی که نیاز به سلامت جسمی و فعالیت مستمر دارند، شد.
در ۷ آبان ۹۹ هم یزدی بعنوان رئیس شورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در اطلاعیه ای به اظهارات سیدکمال حیدری، "آحاد جامعه اسلامی را از «فتنه امثال سیدکمال حیدری» برحذر داشت" و نوشت: «جامعه مدرسین حوزه علمیه قم آحاد جامعه اسلامی را از فتنه امثال وی برحذر می دارد که هیچ گاه نباید سخنان نادرست ایشان را به پای دین و مذهب روحانیت و عالمان دینی به حساب آورند، برای اینکه راهی را که این شخص پیش گرفته سرانجامی جز انحراف و گمراهی نیست هر چند مطمئنیم مسلمانان آگاه خصوصاً پیروان دوده علیهم السلام، اسلام، تشیع، عالمان و مراجع عظام را منزه از آرا و نسبت های بی مبنا و ناروای او می دانند.»
آیت الله سیدکمال حیدری، روحانی اهل کربلا و ساکن قم از شاگردان آیت الله حسن حسن زاده آملی است که در مباحث خود از ضرورت بازبینی در تمامی علوم اسلامی سخن گفته و بتازگی در گفت و گو با شبکه العراقیه مسائلی را مطرح کرده که از آن برداشت ایجاد فتنه میان مذاهب مختلف اسلامی شده است. قبل از یزدی هم آیت الله محسن اراکی، استاد حوزه و رئیس سابق مجمع جهانی تقریب مذاهب٬ در اطلاعیه ای نسبت به سخنان حیدری واکنش تندی نشان داده بود.
یزدی در دوره دوم شورای نگهبان بعد از استعفای آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی به عضویت این شورا برگزیده شد و در ادوار چهارم، پنجم و ششم شورای نگهبان هم عضو فقیه این شورا بوده ولی حالا و بعد از ۲۵ سال حضور در شورای نگهبان به سبب کهولت سن و بیماری از این سمت کناره گیری کرده است.
احمد خاتمی؛ سخنرانی که فقیه شورای نگهبان شد
اما حجت الاسلام والمسلمین سید احمد خاتمی که جایگیزین محمد یزدی در شورای نگهبان شده، روحانی ۶۰ ساله اهل سمنان است. او دروس سطح حوزه را نزد اساتیدی مانند آیات محمدتقی ستوده، ابوالقاسم خزعلی، مرتضی بنی فضل، یدالله دوزدوزانی، سیدعلی محقق داماد، علی پناه اشتهاردی، محی الدین فاضل هرندی، سیدرسول موسوی تهرانی گذرانده و در درس خارج فقه و اصول آیات عظام حسینعلی منتظری، میرزاهاشم آملی، میرزاجوادآقا تبریزی، حسین وحیدخراسانی، محمد فاضل لنکرانی، موسی شبیری زنجانی و... شرکت داشته است.
خاتمی در درس تفسیر از محضر آیات ابوالقاسم خزعلی و علی مشکینی، در درس فلسفه و کلام از آیات عبدالله جوادی آملی، حسن حسن زاده آملی، یحیی انصاری شیرازی، ابراهیم امینی و احمد بهشتی و در درس فلسفی شناخت از محضر آیت الله مرتضی مطهری بهره برده است. او مباحث اعتقادی را در درس های آیت الله ناصر مکارم شیرازی پی گرفته، با نهج البلاغه در درس های آیت الله حسین نوری همدانی آشنا شده و در فن خطابه از محضر آیت الله محمدتقی فلسفی بهره برده است.
خاتمی علاوه بر تدریس در حوزه علمیه بعنوان یکی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، از سخنرانان اصلی جمهوری اسلامی بشمار می رود که در سال ۱۳۸۴ با حکم رهبر انقلاب بعنوان یکی از ائمه جمعه موقت تهران برگزیده شد. سخنرانی های آتشین و اظهار نظرهای او در بعضی موارد جنجال هایی را به وجود آورده است که البته خاتمی آنها را بزرگنمایی دشمنان انقلاب و سوءاستفاده از سخنانش می داند. او سخنرانی های شدیدی مقابل بانیان حوادث سال ۸۸ و همین طور مواضع تندی مقابل اصلاح طلبان اتخاذ نموده که در بعضی موارد با انتقاداتی همراه شده است.
خاتمی بعنوان نماینده ادوار سوم تا پنجم مجلس خبرگان رهبری از حوزه انتخابیه کرمان، الان عضو هیئت رییسه و عضو کمیسیون تحقیق موضوع اصل ۱۱۱ قانون اساسی این مجلس است. عضویت در شورای عالی مجمع جهانی دوده و هیئت مدیره مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی از دیگر مناصب این عضو جدید شورای نگهبان بشمار می رود.
خاتمی در ۲۶ آذر ۹۷ در واکنش به برخی انتقادها از انتصاب دامادش سیدحسین میرخلیلی بعنوان رئیس حوزه ریاست سازمان برنامه و بودجه، در اطلاعیه ای اصرار کرد که "این انتصاب ربطی به او ندارد"، و نوشت: «هیچگاه برای هیچیک از دامادهایم سفارشی برای کاری نداشته و ندارم چون رانت خواری را منکر می دانم. در ارتباط با مسئولیت آقای میرخلیلی نه در این مسئولیت و نه در مسئولیت قبلی هم بنده نه تلفنی نه پیامکی نه کتبی هیچ سفارشی نداشته ام که می توانید از آقای محمدی (رییس محترم سازمان اوقاف و امور خیریه) و آقای دکتر نوبخت بپرسید.»
همه تغییرات شورای نگهبان
بر اساس اصل ۹۱ قانون اساسی، ۱۲ عضو شورای نگهبان در دوره های شش ساله انتخاب می شوند. شش عضو فقیه این شورا از طرف رهبر انقلاب و شش عضو حقوقدان با معرفی رئیس قوه قضاییه و رای نمایندگان مجلس انتخاب می شوند. طبق اصل ۹۲ قانون اساسی، نصف اعضای حقوقدان و فقیه شورای نگهبان در نخستین دوره حضور خود، بعد از سپری شدن سه سال، به قید قرعه تعویض خواهند شد. به این ترتیب، اعضای جدید، از توان و تجربه شش عضو سابق شورا استفاده می کنند.
دوره هفتم شورای نگهبان از سال ۹۵ شروع شده و در سال ۹۸ تغییرات نیمی از اعضای این شورا صورت گرفته است. البته در سال ۹۷ به سبب درگذشت سه عضو شورای نگهبان (دو فقیه و یک حقوقدان) سه جایگیزین برای آنان مشخص شدند. اعضای دوره هفتم در آغاز کار، احمد جنتی، سیدمحمود هاشمی شاهرودی، محمد یزدی، محمد مومن، سیدمحمدرضا مدرسی یزدی و مهدی شب زنده دار (شش عضو فقیه) و عباسعلی کدخدایی، محسن اسماعیلی، نجات الله ابراهیمیان، سام سوادکوهی فر، محمدرضا علیزاده و سیدفضل الله موسوی (شش عضو حقوقدان) بودند.
در ۲۵ تیر ۹۸ سه عضو جدید فقیه با انتصاب رهبر انقلاب و سه عضو جدید حقوقدان با انتخاب مجلس شورای اسلامی به این نهاد اضافه شدند و سیامک ره پیک هم بجای محمد علیزاده (درگذشته در ۲۷ اردیبهشت ۹۷) برگزیده شد. صادق آملی لاریجانی بجای سیدمحمود هاشمی شاهرودی (درگذشته در ۳ دی ۹۷)، علیرضا اعرافی بجای محمد مومن (درگذشته در ۲ اسفند ۹۷)، مهدی شب زنده دار (که در دوره ششم جایگزین غلامرضا رضوانی _درگذشته در ۳۰ فروردین ۹۲_ شده بود)، محمدحسن صادقی مقدم بجای محسن اسماعیلی، محمد دهقان بجای نجات الله ابراهیمیان و هادی طحان نظیف بجای سام سوادکوهی فر انتخاب شدند.
جدول زیر همه تغییرات شورای نگهبان در این ۴۰ سال را نشان می دهد:
دورهنام عضو پیشینسمتدلیل اتمام فعالیتنام عضو جدیداول
(۱۳۵۹
تا
۱۳۶۵)
محمدرضا مهدوی کنیفقیهوزارت کشورابوالقاسم خزعلیعبدالرحیم ربانی شیرازی فقیهدرگذشتمحمدرضا مهدوی کنییوسف صانعیفقیهاستعفامحمدمهدی ربانی املشی
محمدمهدی ربانی املشیفقیهپایان حضور در دوره اولمحمد امامی کاشانی محمدرضا مهدوی کنیفقیهپایان حضور در دوره اولمحمد مومنغلامرضا رضوانی فقیهپایان حضور در دوره اولمحمد محمدی گیلانی محسن هادویحقوقدانپایان حضور در دوره اولسیدجلال الدین مدنی مهدی هادوی حقوقدانپایان حضور در دوره اولخسرو بیژنیدوم
(۱۳۶۵ تا ۱۳۷۱)
خسرو بیژنیحقوقدانپایان حضور در دوره اولحسن حبیبیسیدجلال الدین مدنی کرمانیحقوقدانپایان حضور در دوره اولاحمد علیزادهسوم
(۱۳۷۱ تا ۱۳۷۷)
محمد محمدی گیلانیفقیهریاست دیوان عالی کشورسیدمحمود هاشمی شاهرودیحسن فاخری حقوقدانپایان حضور در دوره اولسیدرضا زواره ای
سیدرضا زواره ایحقوقداناستعفاعلی آرادچهارم
(۱۳۷۷
تا
۱۳۸۳)
محمد امامی کاشانی فقیهاستعفارضا استادی ابوالقاسم خزعلیفقیهاستعفاسیدحسن طاهری خرم آبادیسیدمحمود هاشمی شاهرودی فقیهریاست قوه قضاییهمحمد یزدیاحمد علیزاده حقوقدانپایان حضور در دوره اولابراهیم عزیزیحسن حبیبیحقوقدانپایان حضور در دوره اولعباسعلی کدخداییعلی آرادحقوقدانپایان حضور در دوره اولمحسن اسماعیلیمحمدرضا عباسی فردحقوقداناستعفا-پنجم
(۱۳۸۳ تا ۱۳۸۹)
صادق آملی لاریجانیفقیهریاست قوه قضاییهسیدمحمود هاشمی شاهرودیابراهیم عزیزیحقوقداناستعفاعباسعلی کدخداییعباسعلی کدخداییحقوقدانپایان حضور در دوره اولحسینعلی امیریششم
(۱۳۸۹ تا ۱۳۹۵)
غلامرضا رضوانیفقیهدرگذشتمهدی شب زنده دارعباسعلی کدخداییحقوقدانپایان حضور در دوره اولنجات الله ابراهیمیانحسینعلی امیریحقوقدانپایان حضور در دوره اولسام سوادکوهی فرهفتم
(۱۳۹۵
تا
۱۴۰۱)
سیدمحمود هاشمی شاهرودیفقیهدرگذشتصادق آملی لاریجانیمحمد مومنفقیهدرگذشتعلیرضا اعرافیمحمدرضا علیزادهحقوقداندرگذشتسیامک ره پیکمحمدحسن صادقی مقدمحقوقدانپایان حضور در دوره اولمحسن اسماعیلینجات الله ابراهیمیانحقوقدانپایان حضور در دوره اولمحمد دهقانسام سوادکوهی فرحقوقدانپایان حضور در دوره اولهادی طحان نظیفمحمد یزدیفقیهاستعفاسیداحمد خاتمی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب