پروژه شیر مسموم چگونه كلید خورد؟
به گزارش رصد كالا ادعای آلوده بودن شیرهای تولیدی كشور به سم آفلاتوكسین این روزها به موضوعی جنجالی در كشور تبدیل شده؛ این در شرایطی است كه مراجع نظارتی عنوان می كنند استانداردهای ایران خیلی سخت گیرانه است و چنین موضوعی را تكذیب می كنند.
به گزارش رصد كالا به نقل از خبر آنلاین، داستان از یك برنامه تلویزیونی شروع شد. در برنامه «سلام بامداد بخیر» شبكه ۳ سیما، بازرس انجمن بهداشت و ایمنی مواد غذایی ایران آمد و اظهار داشت: به جای نگرانی و توجه به روغن پالم و وایتكس در فرآورده های لبنی، مسئولان باید به سموم دیگری مانند آفلاتوكسین توجه نمایند.
همین اظهارنظر سبب شده كه در ایام گذشته موجی از نگرانی در مورد سلامت محصولات لبنی، جامعه را فرا گیرد. مبحث آلوده بودن شیر و لبنیات كشور به سم آفلاتوكسین در زمان كوتاهی آن چنان بر جامعه تأثیر گذاشت كه به قول محسن نقاشی، دبیر فدراسیون تشكل های صنایع غذایی كشور، از زمان پخش مصاحبه غیركارشناسی كه در صداوسیما پخش گردید، میزان خرید شیر تا ۳۰ درصد كم شده است.
اما آفلاتوكسی چیست؟ آفلاتوكسین یا سم قارچی طبیعی می تواند انسان را از راه موادغذایی آلوده مانند تخم مرغ، شیر و محصولات لبنی آلوده كند و سرطان زا باشد.
بهادر حاجی محمدی، بازرس انجمن علمی بهداشت و ایمنی موادغذایی ایران در برنامه زنده تلویزیونی بعد از اظهارنظر درباره برخی صنوف در رابطه با عرضه غذاهای آماده، به پیشینه بعضی چالش های بهداشتی در صنعت لبنیات اشاره نمود و اظهار داشت: به جای آن كه نگران استفاده از روغن پالم و وایتكس در لبنیات باشیم، افكار عمومی و مسئولان باید به مسایل مهم تری مانند وجود سموم دیگر در لبنیات توجه داشته باشند.
او بعنوان مثال به ورود ذرت های آلوده استناد كرد و اضافه كرد: مصرف این ذرت های آلوده به آفلاتوكسین، سبب تولید شیرهای آلوده به این سم شده است.
حاجی محمدی متذكر شد: برپایه گزارش ها، ۳۳ درصد نمونه های شیر پاستوریزه آلوده به این سم بودند. شیرهای پاستوریزه آزمایش شده در تبریز ۶۲ درصد، ساری ۶۰، مشهد ۵ درصد، شیراز ۱۷ درصد و اردبیل ۳۳ درصد به سم آفلاتوكسین آلوده هستند.
وی اضافه كرد: سم موجود در خوراك دام وارد شیر می شود و با عنایت به این كه این سم بر اثر حرارت جوشاندن از بین نمی رود، در شیر باقی می ماند. جای تاسف است بین ۱۰ كشور منطقه خاورمیانه، رتبه آخر را از نظر وضعیت آلودگی سم سرطان زای آفلاتوكسین در شیر داریم.
او اظهار داشت: متاسفانه یا خوشبختانه سرانه مصرف شیر در كشور ما پایین است و اگر در مصرف شیر مثل كشورهایی همچون انگلستان بودیم، مشخص نبود كه چه اتفاقی در حوزه سلامت رخ می داد.
امكان این كه لبنیات آلوده به دست مصرف كننده برسد، وجود دارد؟
این اظهارات در حالی در یك برنامه زنده تلویزیونی عنوان شد كه همان روز سخنگوی سازمان غذا و دارو اعلام نمود كه در سال های اخیر میزان آفلاتوكسین در مواد غذایی همچون لبنیات و خشكبار روند كاهشی داشته است. كیانوش جهانپور در واكنش به طرح ادعایی در خصوص وجود سم آفلاتوكسین در عمده مواد لبنی در كشور، اظهار داشت: متاسفانه این شیوه ورود مبحث درست نیست و ظاهرا هم این رفتار نادرست باب شده است.
رضا باكری، دبیر انجمن صنایع فرآورده های لبنی ایران هم در این خصوص اظهارنظر كرد: سم آفلاتوكسین نوعی قارچ است كه در خوراك دام رشد می كند و وقتی دام از آن تغذیه می كند، امكان دارد سم آفلاتوكسین در فراورده های دام مانند شیر ظاهر شود.
وی با اشاره به اینكه صنایع لبنی قادر به از بین بردن این سم از راه سیستم های پاستوریزه و استریلیزه كردن نیستند، خاطرنشان كرد: از سال ۱۳۹۲ در كنار نظارت های سازمان ملی استاندارد، سازمان غذا و دارو و سازمان دامپزشكی كشور، كارخانه لبنی یك دام پزشك مستقر استخدام كرد كه به صورت مستمر شیر تولید شده در دامداری های صنعتی را پیش از ورود به كارخانه نمونه برداری و آزمایش كند، ازاین رو هیچ آلودگی در محصولات لبنی نیست و شهروندان می توانند با خیال راحت از آنها استفاده كنند.
دبیر انجمن صنایع فرآورده های لبنی ایران تصور ورود شیر آلوده به كارخانجات محصولات لبنی را ناشی از عدم آگاهی و اطلاع از روندهای كنترل كیفی دانست و اظهار داشت: قواعد حد مجاز آفلاتوكسین لبنیات در كشور ما قواعدی سخت گیرانه است؛ به صورتی كه استاندارد اروپا دوبرابر آن و استاندارد آمریكا ۱۰ برابر آن در نظر گرفته شده است.
باكری با اشاره به تولید سالانه بیشتر از هشت میلیون تن شیر در دامداری های صنعتی و نیمه صنعتی كشور، خاطرنشان كرد: اگر غذای دام آلوده باشد، نخستین نتیجه آن سقط جنین و آثار جانبی در خود دام است كه از جانب مسئولان دامداری قابل مشاهده می باشد.
وی همینطور در پاسخ به اینكه در صورت مصرف شیر آلوده به سم آفلاتوكسین چه صدمه ای به انسان وارد می شود، عنوان نمود كه مرحله اول مصرف این سم به خود دام صدمه می زند، ازاین رو اصلا امكان این كه محصولات لبنی آلوده به دست مصرف كننده برسد، وجود ندارد.
دبیر انجمن صنایع فرآورده های لبنی ایران در انتها از ارسال نتایج آزمایش های كارخانجات در زمینه آفلاتوكسین موجود در شیر به كمیسیون كشاورزی مجلس شورای اسلامی اطلاع داد و اظهار داشت: فردی كه مدعی آلودگی محصولات لبنی بوده، به نتایج رساله دانشجویانش استناد كرده، اما بنظر می رسد هیچ گزارشی به دانشگاه علوم پزشكی، سازمان غذا و دارو و سازمان ملی استاندارد ارسال نكرده است. هم اكنون ما با عرضه مستندات به قوه قضاییه از این فرد شكایت كردیم و او باید به دادگاه رجوع كند.
نتیجه بررسی مجلس درباره شیرهای آلوده چه بود؟
حسینعلی حاجی دلیگانی، یكی از نمایندگان در نشست علنی یك شنبه گذشته مجلس در تذكری مطرح كرد: صداوسیما به صورت بداهه در یك برنامه اعلام نمود شیر به سم آفلاتوكسین آغشته است، انتظار دارم راجع به روشن شدن ابعاد این ماجرا اقدامی انجام گیرد. مردم نگران این مورد هستند و باید هر چه سریع تر مساله روشن شود.
بر این اساس، رئیس مجلس هم در پاسخ به این تذكر اظهار داشت: كمیسیون كشاورزی مبحث را هر چه سریع تر بررسی كند و گزارش خویش را به صحن علنی عرضه نماید.
گفته می شود آلودگی شیر در كمیسیون كشاورزی مجلس هم رد شده است. رئیس هیات مدیره انجمن صنفی گاوداران با بیان این كه مبحث آلودگی شیر در كمیسیون كشاورزی مجلس بررسی و رد شده است، اظهار داشت: ما به حدود ۲۸ كشور دنیا لبنیات صادر می نماییم.
سید احمد مقدسی در واكنش به مطرح شدن مباحثی در خصوص آلودگی شیر تولیدی كشور، تصریح كرد: كمیسیون كشاورزی مجلس دراین زمینه جلسه ای داشت و با توضیحات و مستنداتی كه مسؤلان مربوطه عرضه كرده اند، این مسئله تكذیب شد.
وی افزود: طبق اعلام مسئولان وزارت جهاد و وزارت بهداشت حد مجاز آفلاتوكسین در شیر بر مبنای استانداردها در ایران ۵۰ نانوگرم در لیتر است كه در شیرهای مصرفی كشورمان به هیچ عنوان از این حد مجاز عدول نشده است و در همه آزمایش ها، این رقم پایین تر از حد مجاز بوده است.
مقدسی خاطرنشان كرد: ما به حدود ۲۸ كشور دنیا همچون روسیه و كشورهای اروپایی صادرات داریم و در صورتیكه چنین مسئله ای صحت داشت، قادر نبودیم این حجم صادرات داشته باشیم.
شیر آلوده باشد، وارد خط تولید نمی شود
در این میان، سازمان ملی استاندارد، هر گونه آلودگی شیر در كشور را تكذیب كرده است. مدیركل دفتر نظارت بر استانداردهای صنایع غذایی سازمان ملی استاندارد ایران با اشاره به كنترل شیر تولیدی كشور طی ۴ مرحله اظهار داشت: چنانچه شیر تولید شده منطبق با استاندارد نباشد، اجازه ورود به خط تولید داده نمی گردد.
غلامرضا امینی با بیان این كه عملیات نظارت و كنترل بر روی تولید شیر در كشور خیلی سخت گیرانه است، اضافه كرد: سرانه مصرف شیر سفارش از جانب سازمان بهداشت جهانی برای هر فرد در طول سال ۱۵۰ لیتر است، اما متاسفانه این عدد در ایران ۹۰ لیتر در سال است، در حالیكه اهمیت شیر به حدی است كه به هیچ وجه نباید از سبد مصرفی مردم بیرون برود.
وی با بیان این كه سم آفلا توكسین یك سم طبیعی است، اظهار داشت: قارچ آسپرژیلوس در جیره غذایی دام می تواند چهار نوع سم آفلاتوكسین به نامهای G۱، B۲، B۱ و G۲ تولید نماید. وقتی این سم ها وارد بدن حیوان می شود، در بدن حیوان هیدروكسیده و تبدیل به سم آفلاتوكسین M۱ خواهد شد. میزان سم مجاز در جیره غذایی دام پنج میكروگرم در كیلوگرم تعیین شده كه این نسبت به ۲۰ در استانداردهای جهانی چهار برابر سخت گیرانه تر است.
مدیركل دفتر نظارت بر استانداردهای صنایع غذایی، آرایشی، بهداشتی و حلال سازمان ملی استاندارد ایران در پاسخ به این پرسش كه میزان سم در كجا كنترل می شود، اظهار داشت: هم در ورود جیره غذایی دام، هم در واحدهای تولیدی خوراك دام و هم در بدو ورود به دامداری ها به وسیله دامپزشكان مورد كنترل قرار می گیرد. مرحله دوم كنترل مربوط به تولید شیر است یعنی علاوه بر كنترل تمامی شرایط بهداشتی در دامداری ها میزان آلودگی شیر تولیدی به سم آفلاتوكسین هم بوسیله دامپزشكان بررسی می شود. خوشبختانه در این مرحله استانداردها خیلی سخت گیرانه تر است و عدد یك دهم میكروگرم در كیلوگرم در استاندارد وجود دارد كه نسبت به استاندارد جهانی كه پنج دهم هست، پنج برابر سخت گیرانه تر است، پس شیر تولیدی در محل دامداری به وسیله دامپزشك هم مورد كنترل و بررسی قرار می گیرد.
امینی افزود: مرحله سوم كنترل مربوط به مراكز جمع آوری شیر است كه در این مرحله هم تست های لازم بر روی این فرآورده انجام می شود. شیر در بدو ورود به كارخانه در محل تحویل علاوه بر انجام آزمایشات شیمیایی بر روی این فرآورده در مورد آلودگی سم آفلاتوكسین هم باز كنترل صورت می گیرد تا منطبق با استاندارد باشد و سپس اجازه ورود به خط تولید داده شود. خوشبختانه در تمامی واحدهای تولیدی شیر سیستم كنترل كیفیت مستقر و یك كارشناس با تحصیلات دانشگاهی در رشته صنایع غذایی، دامپزشكی و دیگر رشته های مرتبط حضور دارد.
وی خاطرنشان كرد: مرحله چهارم كنترل محصول به وسیله سیستم كنترل كیفیت خود كارخانه انجام می شود. كارشناسان سازمان ملی استاندارد و وزارت بهداشت علاوه بر استقرار سیستم كنترل كیفیت در واحد تولیدی در محل كارخانه حضور یافته و ضمن بازرسی از سیستم مزبور نمونه برداری از محصول را هم انجام می دهند تا انطباق محصول تولیدی با استاندارد مورد سنجش قرار گیرد.
امینی متذكر شد: به صورت كلی ۴۹۱ نمونه شیر پاستوریزه و ۲۷۵ نمونه شیر استریلیزه طی یك سال قبل مورد آزمایش گرفته كه به ترتیب ۴۸۲ نمونه یعنی ۹۸، ۲ درصد شیر پاستوریزه و ۲۷۳ نمونه یعنی ۹۹.۳ درصد شیر استریلیزه مطابق با استاندارد بوده است.
استاندارد ایران سخت گیرانه است
سازمان دامپزشكی كشور هم طی اطلاعیه ای با رد وجود سم آفلاتوكسین در شیر تولیدی كشور، اعلام نمود: استاندارد ایران دراین زمینه از اتحادیه اروپا سخت گیرانه تر است.
در اطلاعیه سازمان دامپزشكی كشور آمده است: اظهارات شخصی بعنوان كارشناس در برنامه شبكه سه سیما كذب محض، غیرعلمی، غیرمستند و مصداق واقعی تشویش اذهان عمومی است. بر مبنای برنامه های توسعه ای انجام گرفته در كشور، هم اكنون ۴۰۰ كارخانه شیر پاستوریزه در كشور فعال می باشند و در عرصه تولید شیر خام رتبه ۱۱ دنیا هستیم. در حوزه تأمین ماده اولیه كارخانجات لبنی تعداد ۱۶۰۰ مركز جمع آوری شیر خام و صنایع وابسته در حال فعالیت هستند. در این مراكز در قالب ضوابط بهداشتی دامپزشكی كنترل های تخصصی بهداشتی شامل نمونه برداری و آزمایشات لازم صورت می پذیرد و حمل و نقل شیر و فراوردهای آن با مدرنترین روش های بهداشتی صورت می پذیرد و حتی تردد وسائط نقلیه شیر و فرآورده های لبنی رصد و پایش می شود كه مواد اولیه ۴۰۰ كارخانه تولید لبنیات كشور را فراهم می كنند.
در ادامه اطلاعیه اشاره شده است، برنامه های بهداشتی سلامت شیر و فرآورده لبنی در تمامی سطوح همچون مدیریت بهداشت گاورداری ها، مدیریت بهداشت در مراكز جمع آوری شیر و مدیریت بهداشت در كارخانجات شیر و لبنیات مطابق با استانداردهای ملی و كدكس آلیمانتاریوس (استاندارد بین المللی) صورت می پذیرد. تمامی این مراحل تحت نظارت سازمان دامپزشكی كشور و وزارت بهداشت به صورت دائم و مستمر صورت می پذیرد. مزید استحضار در سطح گاوداری سه نوع مدیریت وجود دارد یكی از مدیریت های بسیار مهم در هر گاوداری مدیریت بهداشت و تغذیه است كه در اینجا سخت گیرانه ترین استانداردها برای كنترل میران «آفلاتوكسین» صورت می پذیرد. استاندرد میزان افلاتوكسین در ذرت دامی در كشور ما برابر با ۵ در میلیارد می باشد و این در حالیست كه استاندارد اتحادیه اروپا برای آفلاتوكسین چهار برابر(۲۰ ppb ) استاندارد ملی ایران است.
17۲۲۳۲۲۵
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب